شاخص بورس چیست و چه انواعی دارد؟

شاخص بورس چیست؟
اگر شما تا کنون حتی برای یکبار هم پیگیر وضعیت بورس شده باشید حتما کلمه شاخص به گوش شما خورده است ،هر فردی که کم و بیش اخبار بورس را پیگیری می کند تا به حال بارها و بارها شنیده است که مثلا شاخص بورس امروز با ۵۰۰ واحد رشد به ۷۵۰۰۰ واحد رسید و یا شاخص بورس تهران امروز ۱۰۰۰ واحد افت کرد.شاید مثل بسیاری از تازه کارهای بورس این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که این شاخص بورس چیست؟و نوسانات و کم و زیاد شدن عدد این شاخص چه معنی دارد.پس توصیه می کنیم که اگر با این کلمه آشنایی زیادی ندارید درادامه این مقاله با ما همراه باشید.در این مقاله سعی می کنیم که مفهوم شاخص را به صورت ساده برای سرمایه گذاران تازه وارد بیان کنیم و قصد نداریم که به بررسی تخصصی محاسن و معایب شاخص بپردازیم.
بورس چیست؟
قبل از توضیح شاخص اگر برای شما سوال پیش آمده که بورس چیست خیلی ساده بگویم بورس بازاری برای مبادله بین خریدار و فروشنده است و بورس سهام نیز جایی برای مبادله یا همان خرید و فروش سهام بین خریدار و فروشنده سهام است.
شاخص چیست؟
کلمه شاخص ترجمه کلمه انگلیسی index می باشد. خود کلمه شاخص در مفهوم کلی به معنای نماگر یا نشانگر و بیانگر عددی است که شما با استفاده از آن می توانید تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغییر را طی یک بازه زمانی خاص مشاهده کنید. در واقع شما با بررسی یک شاخص می توانید وضعیت و تغییرات متغیرهای مورد بررسی آن شاخص را مشاهده کنید.
شاخص بورس چیست؟
شاخص بورس نیز عددی است که بیانگر وضعیت کلی بورس و روند رشد و یا افت این بازار می باشد. ما در بورس فقط یک شاخص نداریم بلکه چند شاخص مختلف داریم که هرکدام از آنها وضعیت بورس را از جنبه خاصی به ما نشان می دهد و محاسبه هرکدام از این شاخص ها از طریق فرمول متفاوتی صورت می گیرد. پس برای تحلیل آن باید بدانید کارکرد آن شاخص چیست. این شاخص ها معیارهای مهمی هستند که با تحلیل کردن و بررسی آنها، می توان از وضعیت گذشته و حال بورس از جنبه های مختلف مطلع شد. اما در بین این شاخص ها چند شاخص نسبت به بقیه از اهمیت بیشتری نزد فعالین بورس برخوردار هستند. در ادامه به معرفی چند شاخص اصلی بورس می پردازیم. در شکل زیر نیز نحوه نمایش برخی از این شاخص ها در سایت بورس را مشاهده می کنید:
شاخص کل بورس چیست؟
این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه ها از آن به شاخص بورس چیست و چه انواعی دارد؟ عنوان شاخص بورس تهران صحبت می شود. شاخص کل در بین فعالین بازار و سرمایه گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است، به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است. برای درک ساده تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از سهام تمام شرکتهای بورسی هرکدام ۱ عدد سهم را خریداری کنید. در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سهام شما خواهد بود. پس این شاخص هم تغییرات قیمت سهام و هم سودهای سالیانه ای را که شرکتها به شما پرداخت می کنند، محاسبه می کند. نام دیگر شاخص کل، شاخص قیمت و بازده نقدی(TEDPIX) است. نکته ای که هنگام بررسی شاخص باید به آن توجه کنید این است که میزان تغییرات شاخص برای ما اهمیت دارد نه خود عدد شاخص. مثلا اگر شاخص کل بورس در طی ۱سال از عدد ۲۰۰۰۰ به ۳۰۰۰۰ برسد (۵۰% رشد کند) نشان دهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی این یکسال برابر با ۵۰% بوده است. طبق فرمول محاسبه شاخص کل، هرچه شرکت ها بزرگتر باشند(سرمایه بیشتری داشته باشند) تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل خواهند داشت.
شاخص قیمت چیست؟
این شاخص نیز یکی از اصلی ترین شاخص های بورس است. این شاخص بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. پس اگر مثلا شاخص قیمت بورس در ۱سال ۲۰ درصد رشد داشته باشد به این معنی است که سطح عمومی قیمت ها در بورس در ۱سال گذشته به طور متوسط ۲۰درصد رشد داشته است. تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکتهای بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار می گیرد. در صورتی که در شاخص شاخص بورس چیست و چه انواعی دارد؟ کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکتها هم در محاسبه شاخص لحاظ می شد. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت ها در تاثیر آنها بر شاخص اهمیت دارد. یعنی هرچه شرکت بزرگ تر باشد(سرمایه آن بیشتر باشد) تاثیر آن بر شاخص قیمت بیشتر است.
شاخص ۵۰ شرکت فعالتر چیست؟
بورس هر سه ماه یک بار فهرست شرکت های فعال تر را بر اساس میزان نقد شوندگی سهامشان منتشر می کند. نقد شوندگی به بیان ساده یعنی خرید و فروش آسانتر و سریعتر سهام. هر شرکتی که سهامش در بورس سادهتر و سریعتر خرید و فروش شود به اصطلاح نقد شوندگی بیشتری دارد. شاخص ۵۰ شرکت فعالتر تغییرات سطح عمومی قیمت سهام ۵۰ شرکتی را نشان می دهد که سهام آنها از سایر شرکت ها نقد شونده تر است.
انواع شاخص های دیگر بورس
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ: همانطور که از اسم شاخص ۳۰ شرکت بزرگ مشخص است این شاخص سطح عمومی قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ را نشان می دهد. ۳۰ شرکت بزرگ شرکت هایی هستند که ارزش بازار آنها در مقایسه با سایر شرکت ها بیشتر است. ارزش بازار یک شرکت از حاصل ضرب قیمت روز سهام شرکت در تعداد سهام آن شرکت بدست می آید.
شاخص صنعت: منظور از شرکت های صنعتی شرکت هایی هستند که در صنایع مختلف مانند خودروسازی، پتروشیمی، فلزات اساسی، مخابرات، ساختمان و … فعالیت می کنند. شاخص صنعت بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت های فعال در بخش صنعت است. عملکرد هرکدام از این صنایع تحت عنوان شاخص جداگانه ای مورد بررسی قرار می گیرد. مثلا خودرو، دارو، فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و ….
شاخص واسطهگریهای مالی: این شاخص عملکرد شرکتهای واسطهگری مالی که فعالیت آنها در حوزه مالی است مثل هلدینگها، سرمایهگذاریها و لیزینگها را نشان میدهد.
شاخص های دیگری نیز در بورس مورد محاسبه قرار می گیرند که شاید برای سرمایه گذاران عام بورس کاربرد زیادی نداشته باشند و ما در این مقاله راجع به آنها توضیح نداده ایم.
یک نکته مهم در مورد شاخص
درست است که شاخص عملکرد و وضعیت بورس را نشان می دهد، اما مثبت یا منفی بودن شاخص لزوما به معنی مثبت یا منفی بودن کل بورس نیست . بلکه شاخص وضعیت کلی بورس را به ما نشان می دهد. در خیلی از مواقع ممکن است چند شرکت بزرگ که وزن زیادی (سرمایه و ارزش بازار زیادی ) دارند، در حالی که وضعیت بسیاری از شرکتهای دیگر متفاوت است، با مثبت یا منفی شدنشان شاخص کل را مثبت یا منفی بکنند. در این مواقع شاخص هم وزن قیمت یا شاخص کل هم وزن می تواند به شکل بهتری وضعیت کلی بازار را به ما نشان دهد، چون در شاخص هم وزن، وزن تمامی شرکتهای بورسی مساوی در نظر گرفته می شود و دیگر شرکتهای بزرگ نمی توانند شاخص را به واسطه سرمایه زیادشان تحت تاثیر قرار دهند.
شاخص بازار بورس
شما هم تا الان، بارها و بارها، شنیدهاید که مثلا شاخص بورس امروز با ۱۵۰۰واحد رشد، به عدد ۸۵۰۰۰ ه واحد رسید.
و همچنین گاهی اوقات رسانهها از افت شاخص بورس خبر میدهند.
تا به حال به این موضوع فکر کردهاید که شاخص در بورس، بیانگر چیست و چرا افزایش یا کاهش آن، اهمیت دارد؟
نوسانات شاخص بورس چه مفهومی دارد؟
در این قسمت از آموزش گروه سرمایه گذاری اکسیر قصد داریم درباره شاخصهای بورس و انواع شاخص صحبت کنیم تا شما همراهان عزیز بیشتر آشنا بشید.
درفرهنگ لغات فارسی واژه شاخص اینطور معنی شده است: برآمده،. برجسته، ممتاز. نمونه، الگو،
شاخص عددی است که میانگین ارزش مجموعهای از اقلام مرتبط با یکدیگر را برحسب درصدی از همان میانگین در فاصله زمانی دو تاریخ نسبت به هم بیان کند.
شاخص ها یک معیار آماری هستند که تغییرات در یک اقتصاد کلان یا بازار بورس را نشان میدهد.
در مورد بازارهای مالی، شاخص یک سبد فرضی از کلیه سهامی است که در آن بازار خریدوفروش میشود و میانگین تغییرات قیمت همه سهام را نشان میدهد.
روش اندازهگیری هر شاخص، منحصرا به همان شاخص مربوط است و نمیتوان رقم فعلی یک شاخص را با شاخصی دیگر مقایسه کرد؛ بنابراین برای مقایسه دو شاخص مختلف بهتر است درصد تغییرات شاخصها را نسبت بهروز یا ماه قبل باهم مقایسه کرد، نه عدد فعلی آنها را.
شاخص کل و سایر شاخصهای بورس اوراق بهادار تهران میتوان برای سنجش عملکرد سهام و صندوقهای سرمایهگذاری در بورس استفاده کرد. مفهوم شاخص در بورس بسیار متفاوت است، کلمه شاخص (INDEX) در کل به معنای نمودار یا نماگر یا نماینده آن اقتصاد میباشد.
شاخص کمیتی است که نماینده چند متغیر همگن میباشد و وسیلهای برای اندازهگیری و مقایسه پدیدههایی است که دارای ماهیت و خاصیت مشخصی هستند که بر مبنای آن میتوان تغییرات ایجاد شده در متغیرهای معینی را در طول یک دوره بررسی نمود و نسبت به آن تصمیم شاخص بورس چیست و چه انواعی دارد؟ گرفت.
شاخص بازار بورس چیست؟
نوعی از اندازهگیری بخشی از بازار سهام است. این شاخص بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار یا بازار پایه فرابورس است.
در فرمول طراحی شده تغییر قیمت شرکتهای بزرگتر که در عین حال سرمایه بیشتری نیز دارند بر نوسان شاخص تاثیر بیشتری میگذارد. در هر بازار بورس اوراق بهاداری میتوان بنا بر احتیاج و کارایی شاخصهای زیادی را تعریف و محاسبه نمود.
روش محاسبه شاخص کل بورس تهران:
برای درک بهتر نحوه محاسبه شاخص کل ابتدا لازم است توضیح دهیم که بازدهی سرمایه گذاران که (در بورس) سرمایه گذاری کرده اند در بورس اوراق بهادار به دو روش محاسبه میشود.
در ابتدا بازدهی حاصل از دریافت سود نقدی در پایان هر سال مالی شرکت است و دوم تغییر قیمت سهم در طول دوره سرمایه گذاری سهامدار. یعنی فرض کنیم که شخصی سهامی را به ارزش هر سهم ۵۰۰ تومان در ابتدای یک سال خریداری کرده است، قیمت هر سهم این شرکت در پایان سال ۶۰۰ تومان شده و شرکتی که سهام آن خریداری شده است نیز در پایان سال ۵۰ تومان به ازای هر سهم سود نقدی تقسیم کرده است؛ بنابراین این سرمایه گذار روی سهام توانسته تا پایان این سال در مجموع ۱۵۰ تومان به ازای هر سهم سود کند و در واقع بازدهی این سرمایه گذار در پایان سال ۳۰ درصد بوده است، زیرا سرمایه وی از ۵۰۰ تومان به ۶۵۰ تومان افزایش یافته است.
حالا روش و فرمول محاسبه شاخص کل بورس نیز بر همین شکل میباشد.
به این معنی که شاخص کل افزایش قیمت کلیه سهامهای منتشر شده در بورس و همچنین تقسیم سود نقدی این شرکتهای سهامی را در نظر گرفته و بر این اساس بازدهی کلیه سهامها و در واقع بازدهی کل بورس را محاسبه میکند که به آن شاخص کل بورس یا بازدهی نقدی بازار بورس میگویند.
مفهوم واحد در شاخص چیست؟
شاخص کل براساس یک واحد تعریف میشود به این صورت که اگر شاخص کل بورس در ابتدای سال برای مثال ۲۰ هزار واحد باشد و در آخر سال مالی به ۳۰ هزار واحد افزایش یابد یعنی شاخص کل 10 هزار واحد افزایش داشته که این به معنای بازده ۵۰% درصدی در شاخص کل بورس است.
اشتراک این مطلب
https://exirise.com/wp-content/uploads/2019/08/exchange-300x173-1.jpg 173 300 ExConvHs3574Izp https://exirise.com/wp-content/uploads/2020/09/LogoLogo.png ExConvHs3574Izp 2019-08-14 17:35:03 2020-09-15 15:37:44 شاخص بازار بورس
با تشکر از توضیحات خوبتان. اما فکر کنم در خط آخر “یعنی شاخص کل۵ هزار واحد افزایش داشته ” باید نوشته میشد 10هزار واحد
شاخص بورس چیست و چگونه محاسبه می شود؟
اگر از افراد مشتاق و پیگیر شرایط و اخبار اقتصادی هستید حتما بارها عبارت شاخص بورس را شنیدهاید. در اخبار اقتصادی به کرات عنوان می گردد که شاخص کل بورس اوراق بهادار امروز مثلا 50000 واحد رشد کرد و به موازات آن شاخص هم وزن 8000 واحد صعود کرد. آیا تاکنون برایتان این سوال پیش آمده است که شاخص بورس یعنی چه؟ این اعداد و ارقام چگونه محاسبه می شود. اگر با ما همراه شوید در پایان مقاله امیدواریم به پاسخ این سوال ها برسید.
شاخص به چه معنی است؟
واژهی شاخص ترجمه کلمهی لاتین Index می باشد. کلمهی شاخص به معنی نماگر یا نشانگر می باشد و بیانگر عددی است که به کمک آن می توان پی به تغییرات ایجاد شاخص بورس چیست و چه انواعی دارد؟ شده در یک یا چند متغییر طی یک بازه زمانی خاص برد. در واقع شما با بررسی یک شاخص می توانید وضعیت و تغییرات متغیرهای مورد بررسی آن شاخص را ملاحظه کنید.
شاخص بورس چیست؟
شاخص بورس نشانگری است که سطح عمومی مولفهای خاص مثل قیمت و یا بازده را در میان تمام یا گروهی از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نشان میدهد.
نحوهی محاسبهی عددی شاخص کل بورس چگونه است؟
در این بخش نحوه محاسبه شاخص کل در بازار بورس اوراق بهادار تهران را که با نماد (TEPIX) (Tehran Exchange Dividend Index) نشان داده میشود، مورد بررسی قرار میدهیم. شاخص کل، میانگین ارزش سهام کل شرکتها را نسبت به سال پایه (۱۳۶۹) نشان میدهد. نحوه محاسبه آن به صورت زیر است.
که هر یک از پارامترهای این فرمول در جدول زیر معرفی شدهاند.
نکته: همانطور که از فرمول محاسبهی شاخص مشخص است، بزرگی یا وزن هر شرکت در این شاخص در نظر گرفته میشود. در حقیقت شرکتهای بزرگتر وزن بیشتری در تغییر شاخص کل دارند. شاخص کل هموزن، بدون در نظر گرفتن اهمیت شرکتها، بر اساس وزن یکسان محاسبه میشود.
اگر مجموع ارزش بازار در تاریخt را به صورت ضرب صورت کسر رابطهی فوق در نظر بگیریم، به نظر میرسد که محاسبه TEPIX، میزان رشد بازار را نسبت به تاریخ مبدا مشخص میکند. به این ترتیب به نظر میرسد بازده سرمایهگذاری نسبت به سال مبنا محاسبه میشود. این شاخص در هنگام باز بودن بازار به صورت لحظهای و Online محاسبه شده و در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران قابل مشاهده است.
اگر نماد شرکتی در زمان محاسبه شاخص، بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص کل مورد محاسبه قرار میگیرد.
برای روشن شدن مطلب مثالی را طرح می کنیم.
فرض کنیم که کل بازار در سال ۱۳۶۹، از سه سهم الف، ب و ج تشکیل شده باشد. اطلاعات سهام در آن سال به شرح زیر باشد:
سهم الف: 5۰۰۰ سهم به ارزش 1۰۰۰ ریال
سهم ب: 10۰۰۰ سهم به ارزش 20۰۰ ریال
سهم ج: 6۰۰۰ سهم به ارزش 3۰۰۰ ریال
در نتیجه ارزش جاری بازار در سال ۱۳۶۹ در مثال ما برابر خواهد بود با:
(5۰۰۰*۱۰۰۰) + (10۰۰۰*2۰۰۰) + (6۰۰۰*3۰۰۰) = 5۰۰۰۰۰۰ + 20۰۰۰۰۰۰ +18۰۰۰۰۰۰ = 43۰۰۰۰۰۰
بنابراین ارزش جاری بازار در سال ۱۳۶۹ معادل 43 میلیون ریال بوده است و طبق فرمول شاخص، رقم شاخص در آن سال ۱۰۰ واحد فرض شده است. حال فرض کنید در سال ۱۳99 قیمت سهام الف به 4۰00۰۰ ریال؛ سهام ب به 50000۰ ریال و سهام ج به 3000۰۰ ریال افزایش پیدا کند. بنابراین ارزش جاری بازار سهام در سال ۱۳99 برابر خواهد بود:
(5۰۰۰*400۰۰۰) + (10۰۰۰*500۰۰۰) + (6۰۰۰*300۰۰۰) = 20۰۰۰۰۰00۰ + 5000۰۰۰۰۰۰ +18۰۰۰۰00۰۰ = 88۰۰۰00۰۰۰
بنابراین همانطور که در محاسبات فوق مشاهده میفرمایید ارزش جاری بازار سهام در مثال ما در سال ۱۳99 به 88۰۰۰00۰۰۰ افزایش پیدا کرده است. حال اگر شاخص کل را محاسبه نماییم شاهد رشد 20365 درصدی شاخص کل قیمت هستیم:
(43۰۰۰۰۰۰/88۰۰۰00۰۰۰) * ۱۰۰ = 20465
همانطور که در بالا مشاهده میفرمایید شاخص کل نسبت به سال ۱۳۶۹ در حدود 20365 واحد افزایش داشته است که نشان از رشد 20365 درصدی شاخص بورس دارد.
شاخصها با توجه به مولفههایی که اندازهگیری میکنند، نامگذاری میشوند. برای مثال شاخص قیمت، روند عمومی تغییرات قیمت شرکتهای تاثیرگذار بر شاخص را نشان میدهد و شاخص بازده نقدی، نشانگر روند عمومی بازده نقدی پرداختی توسط شرکتهای عضو شاخص است.
در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، زمان انتشار شاخص، مقدار شاخص، میزان تغییرات نسبت به روز قبل و همچنین درصد تغییرات نشان داده میشود. در طول روز معاملاتی نیز بیشترین و کمترین میزان شاخص در جدول گزارشهای بازار بورس تهران نیز قابل مشاهده است. در این سایت مقدار عددی شاخص های مختلف گزارش می گردد که به شرح زیر می باشند:
امیدواریم که با تعریف و چگونگی محاسبهی شاخص کل آشنا شده باشید. انشالله در مقالهی دیگر راجع به انواع شاخص صحبت خواهیم کرد.