روانشناسی معاملات در بازار سهام

روانشناسی معاملات در بازار سهام

ادعا می‌شود که در زندگی فردی هوش (IQ) به‌تنهایی لازمه موفقیت محسوب نمی‌شود و هوش دیگری به نام هوش هیجانی از اهمیت بیشتری برخوردار است. در معاملات نیز تحلیلگری به‌تنهایی موجب موفقیت در بازار بورس نمی‌شود، بلکه تحلیلگری به همراه رعایت اصول روانشناسی بازار بورس و معامله گری باعث موفقیت فرد در بازارهای مالی می‌شود.

چرا معامله گران در بازار نسبت به طرح خود پایبند نیستند؟

در بازارهای مالی یکی از عمده ویژگی‌هایی که افراد در انجام خرید و فروش دارند این است که به طرح خود پایبند نیستند. دلیل این امر این است که اکثر معامله گران در زمان معاملاتی بازار، طرح خرید خود را می‌نویسند و این ازلحاظ معاملاتی کاملاً اشتباه است؛ زیرا در این زمان، ذهن هیجانی کاملاً بر روانشناسی معاملات در بازار سهام ذهن منطقی غلبه دارد.

بهترین رفتار معاملاتی این است که تحلیل و طرح خود را در شب قبل از بازار بنویسید. به روانشناسی معاملات در بازار سهام این دلیل که در این زمان معامله ای انجام نمی‌شود و ذهن منطقی شما کاملاً بر ذهن هیجانی مسلط است. این باعث می‌شود با تمرکز کافی سهام را تحلیل کنید یا سهام مناسبی برای خرید انتخاب نمایید.

در زمان معاملاتی بازار با بررسی طرح معاملاتی خود که شب قبل آماده کردید هیچ‌گونه هیجانی نمی‌تواند شمارا تحت تأثیر قرار دهد و درنتیجه بهترین روانشناسی معاملات در بازار سهام عملکرد را خواهید داشت.

به چند دلیل ممکن است ذهن معامله گر آشفته شود:

خوش‌بینی یا بدبینی افراطی نسبت به بازار

داشتن چند استراتژی تحلیلگری (استفاده معامله گر از چند روش تحلیل گری)

ترس و طمع

۱-خوش‌بینی یا بدبینی افراطی نسبت به بازار:

یکی از دلایلی که ذهن معامله گر دچار آشفتگی می‌شود و نمی‌تواند معاملات صحیحی انجام دهد، انتظارات غلط از بازار است؛ یعنی وقتی معامله گر سهمی را خریداری می‌کند، نسبت به آن سهم خوش‌بین می‌شود و مطمئن است که آن سهم رشد خواهد کرد.

این اطمینان و خوش‌بینی افراطی باعث می‌شود که معامله گر حتی در زمانی که سهام وی در روند نزولی قرار می‌گیرد، سهم را نفروشد و این خوش‌بینی و امید واهی نسبت به سهم ممکن است منجر به زیان شدید معامله گر ‌شود. بالعکس زمانی که معامله گر سهمی را تحلیل می‌کند و می‌داند که با توجه به تحلیلی که انجام داده سهم خوبی است، اما دریافت اخبار نادرست منجر به بدبینی فرد نسبت به آن سهم می‌شود. در این زمان از خرید آن سهم منصرف می‌شود و باعث می‌شود که سهم مناسب را با بدبینی ناشی از اخبار نادرست از دست بدهد.

در بازارهای مالی روانشناسی معاملات در بازار سهام به چند نکته معامله گری باید توجه کرد:

1. بازار نه دوست ما است و نه دشمن ما.
2. بازار کاملاً غیرقابل‌پیش‌بینی است و باید انتظار هر اتفاقی از بازار را داشته باشیم.
3. معامله گری کاملاً یک امر فردی است و هیچ‌کس جز خود فرد نمی‌تواند نسبت به خرید یا فروش سهمی به شما اطمینان خاطر دهد.
4. خریدهای ناشی از ذهن هیجانی و بدون طرح و تحلیل، حتی در صورت رشد سهم، امری کاملاً اشتباه است؛ زیرا باعث می‌شود که نسبت به تحلیل های خودتان بدبین شوید. (شانس نمی‌تواند در درازمدت موجب موفقیت معاملات بورسی شما شود.)

۲- استفاده معامله گر از چند روش تحلیل گری:

یکی از پراهمیت‌ترین آیتم‌های معامله گری این است که نسبت به تحلیل خود پایبند باشید؛ زیرا زمانی که بازار دچار روند نزولی می‌شود، تمام تحلیل‌ها ضعیف عمل می‌کنند.

زمانی‌که در بازار نزولی، معامله گر سهمی را تحلیل کند و روند سهم بر خلاف تحلیل وی باشد؛ او گمان می‌کند که تحلیلش دارای نقص بوده است.در این موقعیت معامله گر ممکن است از روش تحلیلی دیگری استفاده کند و اگر به‌صورت اتفاقی آن سهم جدید بازدهی مناسبی داشته باشد، او نسبت به تحلیل اولیه بدبین می‌شود. معامله گر به تحلیل دوم که ممکن است حتی ضعیف‌تر از تحلیل اول باشد، جذب می‌شود. بعد از مدتی و انجام چند خرید با تحلیل دوم سهم ها بازدهی موردنظر را ندارد. ذهن معامله گر مجدد آشفته می‌شود و پی‌درپی تحلیل خود را تغییر می‌دهد و این باعث می‌شود در بازار شکست‌خورده و ایراد را از بازار بداند!

نسبت به طرح خودتان پایبند باشید و برآیند معاملاتتان را در چند ماه با تحلیلی که دارید بسنجید.

۳- ترس و طمع معامله گران:

در بازار بورس ترس و طمع زمانی ایجاد می‌شود که شما سهمی را در یک قیمت خریداری کردید و پس از خرید دچار افت قیمت شده است. در این زمان ذهن معامله گر این دستور را می‌دهد که سرمایه شما دارد از بین می‌رود و این باعث می‌شود که خارج از طرح و بر اساس هیجانات ناشی از بازار تصمیم درستی روانشناسی معاملات در بازار سهام روانشناسی معاملات در بازار سهام نگیرید و معاملات اشتباهی را انجام دهید.

راه مقابله با هیجان ناشی از ترس معامله گر:

تنها راه مقابله و برخورد با آن داشتن یک طرح معاملاتی است. اگر معامله گر قبل از خرید یک سهم، از همه جهات سهم را بررسی کرده باشد و از همان ابتدا به‌صورت دقیق، نقطه ورود و خروج از سهم را مشخص کرده باشد، باعث می‌شود در بازار با افت‌وخیز قیمت دچار ترس و هیجان نشود و فقط به طرح معاملاتی خود متمرکز شود.

طمع چه زمانی به وجود می‌آید؟

طمع زمانی به وجود می‌آید که معامله گر سهمی را خریده باشد و قیمت سهم با رشد قیمتی خوب مواجه شود. با این‌حال که همه تحلیل‌ها نشان می‌دهد که موقع فروش سهم است و جایی برای رشد بیشتر قیمتی نیست اما ذهن معامله گر براثر جو روانی، طمع می‌کند و سهم را باوجوداینکه طرح، به نقطه خروج رسیده است، سهم را نمی‌فروشد و می‌خواهد بیشتر سود کند و ممکن است سهم وارد روند نزولی ‌شود و درنهایت سبب می‌شود که معامله گر سود زیادی را از دست بدهد یا حتی دچار زیان شود.

اخبار چه تأثیری بر معاملات ما دارند؟

یکی از عواملی که باعث می‌شود ذهن معامله گر آشفته شود و نسبت به تحلیلات خود پایبند نباشد، وجود اخبار نادرست و نامرتبط است. بسیار بودن حجم اخبار و اطلاعات منتشرشده از سرویس‌های خبری، ممکن است معامله گر را دچار سردرگمی کند و حتی برداشت او از تأثیر این اخبار بر روی روند سهام را دچار اشتباه کند. در کنار این مطلب وجود اخبار نادرست و کذب که از طریق افرادی سودجو با هدف‌های مختلف منتشر می‌شود ممکن است تحلیل معامله گران را دچار سوءبرداشت کند و آن‌ها زیان‌آورترین معاملات را انجام ‌دهند.

در بازار بدون درکی از اخبار درست و غلط و فقط با استفاده از تحلیل صحیح می‌توان روند را پیش‌بینی کرد. به گفته نیکلاس دارواس که از معروف‌ترین معامله گران بازار مالی است: یکی از بزرگ‌ترین دشمنان در بازار گوش‌های معامله گر است.

نتیجه‌گیری:

تحلیلگری تنها ۲۰ درصد از مسیر موفقیت در بازار است ۸۰ درصد دیگر بحث معامله گری است؛ زیرا در بازار هیجانات و مسائلی وجود دارد که باعث می‌شود شما به تحلیلات خود عمل نکنید؛ بنابراین یک ذهن آماده و منظم در بازار باعث می‌شود تصمیمات درستی بگیرد و یک معامله صحیح انجام شود.

عوامل موثر بر معاملات بازار سهام/ نقش انتظارات روانی

یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه مولفه‌های مختلفی در سطح داخلی و بین‌المللی بر روی معاملات بازار سهام اثرگذار هستند گفت: یکی از این موضوعات با اهمیت، انتظارات روانی است.

علی سلطانی در گفتگو با خبرنگار ایبِنا با بیان این مطلب که این روزها شاخص بورس کف مناسبی را در ارتفاع ۲۵۰ هزار ساخته است گفت: هر چند که در بازار سرمایه مولفه‌هایی همچون سودآوری شرکت‌ها، وضعیت صنایع و کالاها در سطح داخلی و بین‌المللی، قیمت جهانی نفت و کالاها، مناسبات سیاسی در سطح داخلی و بین‌المللی و . بسیار مهم بوده و تاثیر مستقیمی بر روی معاملات این بازار و همچنین کلیت بازار سهام دارد، اما یکی دیگر از موضوعات بسیار با اهمیت که تاثیر مستقیمی بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران بورسی دارد، انتظارات روانی است.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: نمونه این انتظارات روانی را می‌توان در سایر بازارها از جمله خودرو، ارز، طلا و مسکن نیز مشاهده کرد. به عنوان مثال زمانی که مردم بر این باور هستند و احتمال می‌دهند که قیمت خودروی پراید تحت شرایط و موارد مختلف از ۵۰ میلیون تومان نیز عبور خواهد کرد، اقدام به ثبت‌نام و خرید این خودرو می‌کنند، اما زمانی که این انتظارات فروکش کرد، دیگری کسی حاضر به خرید این خودرو به قیمت اشاره شده نیست.

وی اضافه کرد: بر این اساس در بازار سهام نیز انتظارات روانی نقش مهمی در معاملات و افزایش و کاهش قیمت سهام و در نتیجه شاخص بورس دارد. این کارشناس بازار سرمایه اذعان داشت: بر این اساس به نظر می‌رسد با توجه به رشدهای اخیر قیمت سهام و شاخص بورس و همچنین ماندگاری شاخص بورس در کانال ۲۵۰ هزار واحد، معامله‌گران این انتظار روانی را در تالار شیشه‌ای دارند که شاخص بورس از این ارتفاع پایین نیاید، البته مگر این که اتفاق خیلی خاصی در اقتصاد و روابط سیاسی در سطح داخلی و نیز بین‌المللی بروز دهد.

سلطانی در پاسخ به این پرسش که آیا شاخص بورس می‌تواند ملاک خوبی برای ورود و سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه باشد نیز اظهارداشت: شاخص بورس یکی از این ملاک‌ها است که البته به تنهایی برای جهت‌دهی به تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران در بازار سهام کافی نیست؛ چرا که شاخص بورس برآیندی از رشدها و افت‌های قیمت سهام شرکت‌ها در تالار شیشه‌ای است. بدین مفهوم که به عنوان مثال اگر فردی از تمامی نمادهای روانشناسی معاملات در بازار سهام شرکت‌های حاضر در بورس سهام داشته باشد، در پایان آن روز متناسب با حرکت شاخص بورس به چه میزان سود و یا کاهش را در سرمایه خود شاهد است.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به افق مثبت بازار سهام تا پایان سال افزود: بر این اساس به سهامداران ویژه تازه‌ واردان به این بازار توصیه می‌شود موارد متعدد از جمله وضعیت تولید، سودآوری یا ضرر شرکت‌ها، وضعیت صنعت، وضعیت کالاهای جهانی، قیمت جهانی نفت، مناسبات سیاسی در سطح داخلی و بین‌المللی و همچنین روانشناسی بازار را برای معاملات خود و تعیین استراتژی خرید و فروش‌ها در نظر بگیرند و با مطالعه و استفاده از تجربیات دیگران اقدام به سرمایه‌گذاری در بازار سهام کند.

معرفی کتاب روانشناسی کاربردی بازار سرمایه

یک تحلیل گر خوب لزوما یک معامله گر خوب نیست! هستند کسانی که از نقطه نظر تحلیلی در سطح قابل قبولی می باشند اما هنگام معاملات عملکرد مناسبی ندارند.آنچه که یک معامله گر حرفه ای را از یک تحلیل گر متمایز می سازد تسلط وی بر رفتار شناسی بازار و توان کنترل هیجانات در تصمیم گیری های فردی است.اشراف داشتن بر مباحث روان شناسی معاملات و مدیریت صحیح سرمایه معمولا به موفقیت در معاملات منجر می شود، حتی اگر معامله گر چندان به مباحث تحلیلی مسلط نباشد.

حلقه مفقوده معامله گران بازار سهام ایران برای موفقیت در معاملات، آشنایی با مباحث روانشناسی بازار است. هیجانی بودن بازار سهام و جو روانی در بازار سرمایه کم عمق ایران همواره یکی از اثرگذارترین متغیرها بوده است. بارها اتفاق افتاده که فضای روانی حاکم بر بورس و هیجاناتی از جنس ترس و طمع موجب منفی و مثبت شدن بازار و حرکت ناگهانی قیمت سهام شده است. در این هیجانات افراد جزء و حقیقی فعال در بازار بیشترین زیان و آسیب را متحمل می شوند و بعضا فرصت جبران نیز نمی یابند. آنچه باعث تشدید زیان در این مواقع می شود عدم توانایی در کنترل احساسات به علت عدم شناخت مباحث رفتاری و روانشناسی است. اهمیت این موضوع به حدی است که در بازارهای مالی سراسر دنیا، روانشناسی را جزء ابزارهای نخستین دستیابی به موفقیت دسته بندی می کنند.ابزاری که تاحدی در بازار بورس ایران ناشناخته مانده است.

متنی که مطالعه کردید بخشی از مقدمه کتاب روانشناسی کاربردی بازار سرمایه است.

مولفان در این کتاب که یکی از بهترین و کاربردی ترین کتاب ها برای معامله گران بازارهای مالی ست، به بهترین شکل ممکن موانع فکری و مشکلات روانشناختی که یک معامله گر در سالهای فعالیت خود در بازارهای مالی با آن ها مواجه می شود را بیان کرده اند و همچنین راه های رفع این مشکلات را نیز به تفصیل شرح داده اند.

با خواندن این کتاب درمی یابیم که برای موفق شدن در بازارهای مالی و کسب ثروت از طریق معامله گری نه به هوش بالا نیاز داریم و نه به تحصیلات آکادمیک بلکه نیاز داریم در کنار آموختن اصول تحلیل و معامله گری بر روان خود مسلط باشیم و با کنترل هیجانات خود قادر باشیم مطابق با آموخته های خود عمل کنیم.

با مطلعه این کتاب به این باور می رسیم که هیجانات شدید در معامله گری امری کاملا طبیعی است و برای همه افراد از جمله تریدرهای فوق موفق دنیا نیز وجود دارد اما چیزی که ما را به موفقیثت می رساند توانایی کنترل این هیجانات است.

احساساتی مثل ترس و طمع، استرس های ناشی از نوسانات شدید بازار و بسیاری از حس های دیگر برای تریدرهایی که سال ها تجربه کار در بازارهای مالی را دارند بسیار آشناست اما اگر پای صحبت آنها بنشینید متوجه می شوید که در اکثر مواقع موفقیت خود را مدیون کنترل احساسات روانشناسی معاملات در بازار سهام و هیجانات خود می دانند.

مطالعه این کتاب را قویا به معامله گران بازارهای مالی مخصوصا بازار بورس تهران توصیه می کنم.